Samenspraak

Samenspraak is een project waarin daders, slachtoffers en familieleden van slachtoffers met elkaar in gesprek gaan. Deze herstelgerichte dialooggroepen werden gerealiseerd door Moderator, hét forum voor herstelrecht en bemiddeling.

Meer weten over Moderator? Klik hier

Wat zo’n gesprek doet met jou, kan moeilijk onder woorden gebracht worden, of geordend in een dagboek. Daarom vind je hieronder enkele impressies. Hopelijk kunnen deze in de komende maanden en jaren worden aangevuld door nog meer gelukzakken die reeds mochten deelnemen aan dit project.

Wauw, seksist!

De eerste samenkomst is best spannend. Je weet niet wie wie is en vooral … Je weet niet wie hier is voor welke reden. Je gezonde verstand denkt: ‘Don’t judge!’, maar het is gewoon te spannend! 🙈

Dus bye bye gezond verstand, welkom vooroordelen.

Er zijn nog twee plaatsjes vrij. Eentje naast een man, eentje naast een vrouw. Ik neem plaats naast de vrouw. Want die man zou wel eens een dader kunnen zijn. Later in het gesprek blijkt diezelfde man ook een slachtoffer te zijn. 🤦‍♀️

Een heuse reality check, dat vooroordeel.

Oordeel nooit voor je alles weet. Oordeel nooit dus, want je weet nooit alles …

Niet jouw schuld (x1000)

In zowat élk verhaal rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, overheerst schuldgevoel. Een schuldgevoel dat heel vaak, meestal zelfs, onterecht is.

‘Wat wil je uit deze dialooggroep halen?’, vraagt een begeleider. De moeder van zowel een dader als slachtoffer antwoordt: ‘Ik hoop dat ik hier een manier kan vinden om mijn schuldgevoel draaglijk te maken.’ De pijn die ze uitstraalt, is ook voor ons bijna ondraaglijk. Ik wil haar vastnemen en zeggen dat het niet haar schuld is. Maar Corona enzo ... 🤦‍♀️

Enkel de dader maakt foute keuzes, niet de moeder of zus van een slachtoffer, niet de moeder van een dader. Het is niet jouw schuld!

Wat zeg je tegen een slachtoffer?

De vraag van 1 miljoen: hoe troost je een slachtoffer van seksueel geweld? De zus van een slachtoffer vroeg het me. Maar ik was zo verdiept in ons gesprek dat ik niet doorhad dat ze wilde weten wat ze tegen haar zus moet zeggen. Mijn spreekwoordelijke frank valt pas een uur later als ik weer onderweg ben naar huis. Goed bezig, Ine.🤦‍♀️

Dus bij deze, mijn advies, al ben ik geen expert:

Maak duidelijk dat je het ontzettend erg vindt dat dit het slachtoffer is overkomen.
Check eens of het slachtoffer beseft dat het niet zijn of haar schuld is.
Check bovenstaande nog eens dubbel. 😉 (En als hij/zij het niet beseft, blijf het dan alsjeblieft herhalen tot hij/zij het begrijpt. Deze stap moet je dus mogelijks een keer of duizend herhalen. 🤷‍♀️😅)
Luister.
Minimaliseer niet. Voor jou is het misschien geen big deal, maar voor het slachtoffer wel.
Vraag of het slachtoffer weet welke hulplijnen er zijn. Als ze die niet kent, is er ook altijd www.seksueelgeveld.be 😜
Denk aan jezelf. Het verdriet van een slachtoffer is niet jouw verdriet. Je kan er zijn voor hem of haar. Je kan troosten. Je kan praten. Je kan luisteren. Maar niemand is ermee geholpen als je jezelf erdoor laat opslorpen. Ook het slachtoffer niet.

Hetzelfde motto

Tijdens een eerste oefening, liggen een heleboel quotes op een tafel. Bedoeling is dat we er twee uitkiezen en die bespreken met iemand van de groep (megaspannend omdat je nog niet weet wie dader is en wie slachtoffer 🥶). We worden willekeurig gekoppeld. Toevallig zit ik tegenover een dader.

En wat blijkt? Uit die 100 quotes, kozen we dezelfde als levensmotto.

Het herinnert me eraan dat we ook gewoon allemaal mensen zijn. We kiezen allemaal een ander pad, of we worden erin gedwongen. Maar we zijn uiteindelijk allemaal mensen.

Voyeur

Bij de groep zitten ook steeds twee burgers die geen voorgeschiedenis hebben met SGG. Op de vraag: ‘Waarom ben je hier?’, antwoordt een van de burgers dat ze het een interessant project vindt. Maar dat ze op een zekere manier gegeneerd is dat ze naar onze verhalen komt luisteren. Ze voelt zich een beetje een voyeur.

Eigenlijk haalt ze daarmee een waardevol punt aan. Want om het taboe te doorbreken, hebben we toch net burgers nodig om te helpen? Mensen die geen schroom hebben om over seksueel geweld te praten. Mensen die durven luisteren en durven praten. Mensen die het hele kader meekrijgen en doorvertellen dat seksueel grensoverschrijdend gedrag bestaat, vanwaar het komt, wat het doet met een mens en hoe je gepast kan reageren.

In deze dialooggroep zijn de burgers dus van cruciaal belang. Daar hebben ze bij Moderator toch echt goed over nagedacht. 🤓

Wanneer een dader zijn verhaal vertelt ...

En toen zakte de grond weg ...

Toen een van de daders zijn verhaal vertelde, voelde ik duizend dingen door elkaar. Niet omdat zijn daden zo verwerpelijk waren, wel omdat het plots heel dichtbij kwam. Mijn vader nam vroeger, toen ik een kind was, naaktfoto’s van mij en ruilde ze met andere daders. De dader die nu tegenover mij zat, had een kinderpornoverslaving.

Een deel van me voelt zich aangerand. Circuleren mijn foto’s nog? Zou hij die gezien hebben? Zou hij mij herkennen? Ik voel me misselijk, alles draait. Raken mijn voeten de grond of is die echt weggezakt? Is dit echt of droom ik?

Na zijn verhaal is de tijd om. We gaan naar huis en zien elkaar volgende week terug. In de auto is het stil. Geen muziek, geen gezang. Wel miljoenen gedachten die door mijn hoofd gaan.

Hij zei 'sorry' ...

Ik heb mijn verhaal intussen al enkele keren verteld. Maar het moment dat ik mijn verhaal deelde met de groep, zal me altijd bijblijven. En wel hierom:

Een van de daders werd veroordeeld voor het bezit van kinderporno. Naast kindermisbruik, ben ik ook slachtoffer van kinderporno. Nadat de dader mijn verhaal hoorde, excuseerde hij zich. Dit was geen lege sorry, zoals er dertien in een dozijn bestaan. Zo voelde het toch niet. Ik voelde zijn oprechtheid. Hij zei dat hij nog nooit oog in oog had gestaan met een van ZIJN slachtoffers. Hoewel hij mij nooit rechtstreeks heeft misbruikt, erkent hij wel dat alle kinderen die op die foto’s staan, ZIJN slachtoffers zijn.

Ik had nooit gedacht dat de ‘sorry’ van iemand die ik niet kende, zoveel impact kon hebben. Enerzijds was het misschien de sorry die ik van mijn vader nooit zal krijgen, maar anderzijds, en veel belangrijker: deze sorry toonde voor mij aan dat therapie kan werken. En dat schuldinzicht onwaarschijnlijk belangrijk is, zowel voor daders als voor hun slachtoffers die, hopelijk, ooit een oprechte sorry mogen horen.

Seksueel Geveld